Rusya’nın yoğunlaşan askeri saldırganlığı karşısında Ukrayna, Karadeniz bölgesindeki askeri ilerlemelerden faydalanarak bu yaz tahıl ihracatını önemli ölçüde arttırmayı başardı.
Buğday ve mısırda önemli bir küresel üretici olan ülke, tarihsel olarak aylık yaklaşık 6 milyon ton tahıl ihracatı için Karadeniz’e bel bağlamıştır. Devam eden çatışmalara rağmen Ukrayna’nın tahıl satışları, özellikle de küresel fiyatlar zayıf seyretmeye devam ederken, ekonomisi için hayati önem taşımaya devam ediyor.
Ukrayna’nın UGA tüccarlar birliği, Rus güçlerinin Karadeniz’deki Odesa limanı ve Tuna Nehri üzerindeki İzmail gibi önemli ihracat noktalarını hedef almasına rağmen Temmuz ayında gıda ihracatının Temmuz 2023’e kıyasla iki kattan fazla artarak 4,2 milyon metrik tonu aştığını bildirdi.
Bu limanlar tahılın Avrupa’ya taşınması için hayati önem taşıyor. Temmuz ayında yapılan ihracatın varış noktaları açıklanmadı ancak tarihsel olarak Ukrayna buğdayı ağırlıklı olarak İspanya, Mısır ve Endonezya’ya satılırken, mısır ihracatı da ağırlıklı olarak İspanya ve Çin’e yapılıyordu.
Son ihracat artışı yeni sezon buğdayını ve geçen yılın önemli hasadından elde edilen mısırı içeriyor. Temmuz ayında Ukrayna Odesa üzerinden 3,7 milyon ton, Tuna üzerinden ise 569.000 ton tarım ürünü ihraç etti. Bu rakamlar, Temmuz 2023’te söz konusu güzergahlardan ihraç edilen 291.000 ton ve 2,07 milyon tona kıyasla önemli bir artış anlamına geliyor.
LSEG nakliye verilerine göre ayrıca, Haziran ve Temmuz aylarında Ukrayna’nın diğer operasyonel Karadeniz limanları olan Chornomorsk ve Pivdennyi’den Rotterdam ve İspanya’nın Cartegna limanına altı mısır sevkiyatı yapıldı. Çin, Mısır ve Türkiye’ye yapılan ilave sevkiyatlar da Kpler tarafından kaydedildi.
Geçen ayki satışlardaki artışa rağmen, ASAP tarım danışmanlık şirketinin tahminlerine göre, 2024/25 sezonundaki toplam ihracatın olumsuz hava koşulları ve devam eden savaş nedeniyle düşmesi bekleniyor. Ukrayna’dan yapılan tahıl ihracatının yılda 14,5 milyon ton düşerek neredeyse on yılın en düşük seviyesi olan 35 milyon tona gerileyeceği tahmin ediliyor.
Ukrayna, BM destekli Karadeniz tahıl ihracatı girişiminin geçen yıl çökmesinin ardından bir nakliye koridoru oluşturdu. Rusya’nın Karadeniz Filosu savaşa hazır savaş gemilerinin çoğunu işgal altındaki Kırım’dan başka yerlere taşıdığı için bu mümkün oldu.
İyileşen güvenlik durumu, sigorta ve navlun fiyatlarının düşmesine yol açarak Ukrayna ihracatının rekabet gücünü arttırdı. Kiev’in önündeki zorluk, deniz taşımacılığı için erişilebilir limanlarının işlevselliğini korumak.
Büyük gemi hasarlarından kaçınılmasına rağmen, Ukrayna limanları çok sayıda füze ve drone saldırısına maruz kaldı. Ukrayna Liman İdaresi Başkan Yardımcısı Dmytro Barinov’a göre bu saldırıların hassasiyeti, Rusya’nın Ukrayna’nın ihracat kabiliyetlerini engellemek için kasıtlı bir girişimde bulunduğunu gösteriyor.
Ülkenin donanma şefi Koramiral Oleksiy Neizhpapa’nın da belirttiği gibi, hava savunma kuvvetleri ve füze sistemleri de dâhil olmak üzere Ukrayna ordusu limanlara giren ve çıkan gemilere koruma sağlıyor. Ancak enerji kesintileri gibi zorluklar liman operasyonlarını ve ihracatı aksatmaya devam ediyor.
Ukrayna limanlarına giren gemiler için savaş riski primlerinin maliyeti endişe yaratıyor; son zamanlarda gemi değerinin %1,2’sine kadar ulaşan teklifler söz konusu olsa da indirimler mevcut.
Bu primler Kasım ayında Pivdennyi’de bir füze saldırısının bir gemiye zarar vermesinin ardından artış gösterdi, ancak güvenlik koşullarının kötüleşmesi halinde maliyetler artabilir. Sigortacılar durumu yakından takip ediyor ve savaş riskleri sigorta oranlarını buna göre ayarlayabilirler.
Lloyd’s Market Association’ın denizcilik ve havacılık başkanı Neil Roberts’ın bildirdiğine göre, faaliyette olduğu bir yıl boyunca Ukrayna’nın deniz koridoru, 39 milyon tonu tarımsal ürün olmak üzere 2.059 gemiyle 46 ülkeye 57,7 milyon ton yükün ulaştırılmasını kolaylaştırdı. Bireysel sigortacılar, gelişen risklere göre uygun oranları belirlemek için durumu değerlendirmeye devam ediyor.
Reuters bu makaleye katkıda bulunmuştur.
Bu makale yapay zekanın desteğiyle oluşturulmuş, çevrilmiş ve bir editör tarafından incelenmiştir. Daha fazla bilgi için Şart ve Koşullar bölümümüze bakın.
